Mae llawer o blant a phobl ifanc yn wynebu heriau i’w hiechyd meddwl, boed hynny’n digwydd eisoes neu’n digwydd yn y dyfodol. Mae sawl ffordd i ni eu helpu i ymdopi. Ffordd wych o helpu i gadw llesiant emosiynol plant a phobl ifanc ar y trywydd iawn yw cael oedolyn dibynadwy i gael sgyrsiau agored a chefnogol gyda nhw.

Mae BBC Plant mewn Angen yn gwybod y gall iechyd meddwl plant a phobl ifanc wella drwy gymryd camau cynnar i’w cefnogi, cyn i bethau waethygu. Drwy Miliwn a Fi, rhaglen iechyd meddwl BBC Plant mewn Angen, fe wnaethom ddysgu bod cymryd y camau cynnar hyn yn arbennig o bwysig i’r rheini sy’n mynd drwy oedrannau trawsnewidiol 8-13, gan fod llawer o bryderon fod llesiant emosiynol yn dod i’r amlwg yn ystod yr oedrannau hyn.

Mae llesiant emosiynol pobl ifanc yn ganolog i’r hyn rydyn ni’n ei wneud yma yn BBC Plant mewn Angen. Mae’r rhan fwyaf o brosiectau sy’n cael eu hariannu yn helpu plant a phobl ifanc i feithrin perthnasoedd cadarnhaol ac i gael sgyrsiau sy’n cefnogi eu llesiant emosiynol nhw. Mae’r prosiectau hyn yn amrywio o gael hwyl a mwynhad mewn clwb chwaraeon ar ôl ysgol, i edrych ar sut i reoli teimladau yn ystod sesiwn therapi drama er mwyn delio ag effeithiau trallod drwy raglen therapi grŵp. Fodd bynnag, nid lleoliadau gwaith ieuenctid ffurfiol yn unig sy’n darparu oedolion dibynadwy i bobl ifanc. Gallai’r oedolyn dibynadwy fod yn weithiwr cymorth i deuluoedd, yn weithiwr chwarae, neu’n rhiant/gofalwr. Mae pob un o’r oedolion dibynadwy hyn yn chwarae rhan allweddol yn y system iechyd meddwl plant.

Mae sgyrsiau’n helpu pobl ifanc i ddysgu’r iaith emosiynol er mwyn siarad am y pethau sy’n bwysig iddyn nhw ac i archwilio sut maen nhw’n teimlo. Rydyn ni’n gwybod bod pobl ifanc yn gwerthfawrogi perthnasoedd cadarnhaol gydag oedolion dibynadwy – boed hynny gartref, yn yr ystafell ddosbarth neu yn y gymuned. Gall pobl ifanc gymryd rhan mewn sgyrsiau am lesiant emosiynol drwy’r perthnasoedd cadarnhaol hyn, fel eu bod nhw’n gwybod at bwy i droi pan fydd angen iddyn nhw ofyn am help. Mae’n bwysig bod pobl ifanc yn teimlo eu bod yn gallu gwneud hyn cyn i bethau waethygu.

Yn union fel oedolion, mae pobl ifanc yn poeni am bethau bob dydd hefyd. Mae dechrau sgwrs a helpu pobl ifanc i ddatrys problemau drwy siarad amdanynt yn gallu cyfrannu at deimladau o gydnerthedd – sef cryfder allweddol sydd ei angen ar bob un ohonom i ymdopi ag anawsterau bywyd. Gall y broses o wrando ar sut mae pobl ifanc yn teimlo – a’u cefnogi i ofyn am help pan fydd ei angen arnynt – ddechrau mewn sgwrs arferol gyda’r unigolyn.

Rydyn ni’n credu bod y sgyrsiau cyffredin a chefnogol hyn gyda phobl ifanc yn bwerus. Gall y sgyrsiau ddigwydd drwy berthynas gadarnhaol o ddydd i ddydd gydag oedolion dibynadwy. Dydy hi byth yn rhy gynnar i ddechrau sgwrs am deimladau, a dylid atgoffa oedolion dibynadwy i gael yr hyder i wneud hynny… Y cyfan sydd angen ei wneud yw gofyn.